TT YT THỌ XUÂN:

        Bài tuyên truyền : Tầm soát ung thư ở người cao tuổi

        Ung thư vẫn là một trong các bệnh nan y mà chúng ta phải cảnh giác cao trong cuộc sống hiện đại. Tầm soát các loại ung thư phổ biến khi thời điểm thích hợp là việc nên làm để phòng tránh và chủ động đưa ra phương pháp chữa trị nếu không may mắc phải.

Mục đích của tầm soát ung thư là phát hiện các tổn thương tiền ung thư hoặc bệnh lý ung thư ở giai đoạn thật sớm, từ đó có thể can thiệp hiệu quả, thậm chí có thể ngăn ngừa tiến triển thành ung thư. Tỉ lệ điều trị thành công ung thư phổi sẽ tăng 50% nếu phát hiện sớm và đối với ung thư vú thì tỷ lệ này lên tới 95%.

Cần đánh giá điều kiện tuổi, yếu tố nguy cơ mắc loại ung thư nào, tuân thủ theo các hướng dẫn tầm soát, hiểu về giá trị xét nghiệm và nên có kiến thức cơ bản về những ung thư có thể tầm soát được.

Hiệp hội ung thư Mỹ có hướng dẫn tầm soát 6 loại ung thư như sau :

1. Ung thư phổi

Những người có nguy cơ ung thư phổi cao có thể thực hiện việc chụp CT. Những người có nguy cơ cao mắc là những người hút thuốc hiện tại hoặc đã bỏ thuốc lá trong vòng 15 năm qua. Người có tiền sử hút thuốc từ 30 năm trở lên. Người từ 55 đến 74 tuổi. 

2. Ung thư đại trực tràng

Người lớn có nguy cơ trung bình nên bắt đầu tầm soát ung thư đại trực tràng thường xuyên ở tuổi 45. Người có tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ khác nên trao đổi với bác sĩ để tầm soát sớm hơn. Yếu tố nguy cơ bao gồm:

       Tiền căn gia đình hay bản thân bị polyp đại trực tràng.

       Tiền căn bản thân bị viêm ruột,viêm loét đại tràng).

       Uống rượu bia nhiều.

       Hút thuốc lá nhiều.

       Ăn nhiều dầu mỡ động vật

        Một số xét nghiệm có thể sử dụng để sàng lọc ung thư đại trực tràng, bao gồm nội soi đại trực tràng, xét nghiệm máu ẩn trong phân. Tất cả kết quả bất thường về xét nghiệm nên được kiểm tra bằng nội soi. Có thể thực hiện một trong các phương pháp sau:

      Tìm hồng cầu ẩn trong phân một lần mỗi năm cho người > 50 tuổi

       Nội soi đại trực tràng 10 năm một lần.

       Chụp đại tràng cản quang  5 nămmột lần .

       Soi đại tràng sigma 5 nămmột lần .

Ngưng tầm soát nếu bệnh nhân quá suy yếu, kỳ vọng sống < 10 năm. Phụ nữ và nam giới trên 85 tuổi được khuyến cáo ngừng tầm soát.

3. Ung thư cổ tử cung

Là ung thư phổ biến thứ 2 ở phụ nữ Việt Nam. Yếu tố nguy cơ: Nhiễm HPV, nhiễm HIV, nhiều bạn tình, hoạt động tình dục sớm, hút thuốc lá.Phụ nữ từ 25 đến 49 tuổi cần được thử Pap Smear 3 năm một lần,  độ tuổi từ 55 đến 64 tuổi5 năm một lần. Ngưng tầm soát sau 65 tuổi nếu kết quả bình thường trong 10 năm qua. Đối với phụ nữ nguy cơ cao, vẫn tầm soát tiếp sau 65 tuổi.Những người có nguy cơ cao bị ung thư cổ tử cung cần được kiểm tra thường xuyên hơn.

4. Ung thư buồng trứng

Để tầm soát ung thư buồng trứng, bạn có thể thực hiện xét nghiệm máu để đo nồng độ chất chỉ dấu ung thư hoặc siêu âm bụng, hoặc kết hợp cả hai. Vấn đề là các xét nghiệm này không phải lúc nào cũng có thể phát hiện được ung thư buồng trứng ở giai đoạn sớm.

Do đó tầm soát ung thư buồng trứng chỉ được khuyến cáo cho những bệnh nhân có tiền căn gia đình bị ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú. Ở những người này thì độ tuổi bắt đầu tầm soát là 30 - 35 tuổi.

5. Ung thư tuyến tiền liệt

Phương tiện chính để tầm soát ung thư tiền liệt tuyến là xét nghiệm đo nồng độ PSA trong máu. Nên thảo luận về những rủi ro và lợi ích có thể có của việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt trước khi quyết định.

Tầm soát từ tuổi 45 cho những người đàn ông có nguy cơ cao,như trong gia đình  có cha hoặc anh ,em trai được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt.

Nam giới  từ tuổi 50nên khám định kỳ và tầm soát ung thư nếu khám thấy có dấu hiệu bất thường về tuyến tiền liệt .

Phần lớn bác sĩ khuyên nên dừng tầm soát sau 70 tuổi hoặc ở những bệnh nhân có sức khỏe kém.

6. Ung thư vú

Đây là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ Việt Nam. Phụ nữ có thể bắt đầu tầm soát ở tuổi 40 bằng cách chụp nhũ ảnh và khám vú mỗi năm.

Ở tuổi ≥ 55, phụ nữ nên khám vú định kỳ hàng năm và bất kỳ khi nào nếu thấy có dấu hiệu bât thường ở vú.

 Lợi ích của khám sức khỏe định kỳ

·         Phát hiện những yếu tố nguy cơ gây bệnh có thể gặp trong lứa tuổi của mình.

·         Trao đổi để bác sĩ nắm được tình hình sức khỏe của mình, từ đó theo dõi dễ dàng những biến đổi (so với trước và sau này).

·         Tầm soát sớm bệnh tật giúp điều trị bệnh kịp thời và hiệu quả.

·         Được khám,tư vấn và hướng dẫn điều trị những bệnh mãn tínhđang mắc phải.

·         Đánh giá tình hình chung và phân loại sức khỏe.

       Ngoài ra, khám sức khỏe định kỳ còn giúp phát hiện những bệnh lý nguy hiểm ở giai đoạn khởi phát. Có rất nhiều bệnh lý nguy hiểm thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng cho đến giai đoạn muộn, gây nguy hiểm tới sức khỏe, thậm chí là tính mạng.

       Tại Việt Nam, đa phần bệnh lý ung thư được điều trị ở giai đoạn muộn, trong khi đó nếu phát hiện và điều trị ở giai đoạn khởi phát thì có thể đạt tỉ lệ thành công cao hơn, giảm thiểu chi phí, thời gian điều trị và những đau đớn. Ví dụ như ung thư phổi, ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư vú, tuyến tiền liệt, tử cung, cổ tử cung,… một số bệnh ung thư trong nhóm kể trên vẫn có khả năng chữa khỏi nếu được tầm soát và phát hiện sớm.

  Duyệt lãnh đạo                                                    Ngày 17 tháng 8 năm 2022

       ( đã ký)                                                                         Người viết bài

                                                                         Đỗ Thị Thủy P.DS & TTGDSK