Một số điểm cần biết về khiếu nại và giải quyết khiếu nại

                       
          I. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA NGƯỜI KHIẾU NẠI 
         1. Quyền của người khiếu nại
        a) Tự mình khiếu nại;
        b) Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho luật sư khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Trường hợp người khiếu nại là người được trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật thì được nhờ trợ giúp viên pháp lý tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho trợ giúp viên pháp lý khiếu nại để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; 
        c) Tham gia đối thọai hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thọai;
        d) Được biết, đọc, sao chụp, sao chép, tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật Nhà nước; 
       đ, Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để giao nộp cho người giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước; 
       e) Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại;
        g) Đưa ra các bằng chứng về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về chứng cứ đó;
        h) Nhận văn bản trả lời về việc thụ lý giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại;
        i) Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm, được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật; 
        k) Khiếu nại lần 2 hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo quy định của luật tố tụng hành chính; 
        l) Được rút khiếu nại. 
       2. Nghĩa vụ của người khiếu nại (4 nghĩa vụ) 
       a) Khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết; 
      b) Trình bày trung thực sự việc, đưa ra chứng cứ về tính đúng đắn, hợp lý của việc khiếu nại; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan cho người giải quyết khiếu nại; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó; 2 
       c) Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định hành chính, hành vi hành chính mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại, trừ trường hợp quyết định, hành vi đó bị tạm đình chỉ thi hành theo quy định của Luật Khiếu nại năm 2011; 
       d) Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.
      II. THỦ TỤC KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI 
      1. Hình thức khiếu nại 
       a) Gửi đơn khiếu nại Đơn khiếu nại phải ghi rõ ngày, tháng, năm, tên, địa chỉ của người khiếu nại, tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức cá nhân bị khiếu nại, nội dung, lý do khiếu nại, tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại và yêu cầu giải quyết của người khiếu nại. Đơn khiếu nại phải do nhiều người khiếu nại ký tên hoặc điểm chỉ. 
      b)Khiếu nại trực tiếp Trường hợp người khiếu nại đến khiếu nại trực tiếp thì người tiếp nhận khiếu nại hướng dẫn người khiếu nại viết đơn khiếu nại hoặc người tiếp nhận ghi lại việc khiếu nại bằng văn bản và yêu cầu người khiếu nại ký hoặc điểm chỉ xác nhận vào văn bản, trong đó ghi rõ nội dung theo quy định. 
       c) Trường hợp nhiều người cùng khiếu nại về một nội dung thì thực hiện như sau:
      - Trường hợp nhiều người đến khiếu nại trực tiếp thì cơ quan có thẩm quyền tổ chức tiếp và hướng dẫn người khiếu nại cử đại diện để trình bày nội dung khiếu nại; người tiếp nhận khiếu nại ghi lại việc khiếu nại bằng văn bản, trong đó ghi rõ nội dung theo quy định tại khoản 2 Điều 8 Luật này. Việc tiếp nhiều người cùng khiếu nại thực hiện theo quy định tại Chương V của Luật Khiếu nại năm 2011.
      - Trường hợp nhiều người khiếu nại bằng đơn thì trong đơn phải ghi rõ nội dung, có chữ ký của những người khiếu nại và phải cử người đại diện để trình bày khi có yêu cầu của người giải quyết khiếu nại. d) Khiếu nại thông qua người đại diện thì người đại diện phải là một trong những người khiếu nại, có giấy tờ chứng minh hợp pháp của việc đại diện và thực hiện khiếu nại theo quy định của Luật khiếu nại năm 2011. 
      2. Trình tự khiếu nại 
      a) Khiếu nại lần đầu Người có quyền khiếu nại lần đầu phải khiếu nại đến người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có người có hành vi hành chính mà người khiếu nại có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. - Thời hạn khiếu nại lần đầu là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. Nếu quá thời hạn này sẽ không còn quyền khiếu nại. Trường hợp ốm đau thiên tai, địch họa, đi công tác học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại. 
       b) Khiếu nại lần hai Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu mà khiếu nại không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn, thời hạn không quá 45 ngày.
       3. Trường hợp khiếu nại không được thụ lý giải quyết
       - Quyết định hành chính, hành vi hành chính, tài liệu nội bộ trong cơ quan Nhà nước để chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công vụ; quyết định hành chính, hành vi hành chính trong chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới; quyết định hành chính có chứa 3 đựng các quy phạm pháp luậ do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngọai giao. 
      - Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại không liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại
    . - Người khiếu nại không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mà không có người đại diện hợp pháp; - Người đại diện không hợp pháp thực hiện khiếu nại; - Đơn khiếu nại không có chữ ký hoặc điểm chỉ của người khiếu nại;
     - Thời hiệu, thời hạn khiếu nại đã hết mà không có lý do chính đáng; 
     - Khiếu nại đã có quyết định giải quyết khiếu nại lần hai; 
     - Có văn bản thông báo đình chỉ việc giải quyết khiếu nại mà sau 30 ngày người khiếu nại không tiếp tục khiếu nại;
     - Việc khiếu nại đã được toà án thụ lý hoặc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định của toà án, trừ quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính của tòa án. 
     4. Thời hạn giải quyết khiếu nại 
     a) Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu: Không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thời hạn giải quyết không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với việc phức tạp, thời hạn giải quyết có thể kéo dài nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý;
      b) Thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai: Không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý. Đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn nhưng không quá 70 ngày, kể từ ngày thụ lý. 
      5. Quyền và nghĩa vụ của người giải quyết khiếu nại 
      a/ Quyền và nghĩa vụ của người giải quyết khiếu nại lần đầu
      - Người giải quyết khiếu nại lần đầu có các quyền sau: 
      + Yêu cầu người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để làm cơ sở giải quyết khiếu nại. 
      + Quyết định áp dụng, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp theo quy định tại Điều 35 của Luật Khiếu nại năm 2011. - Người giải quyết khiếu nại lần đầu có các nghĩa vụ sau: 
     + Tiếp nhận khiếu nại và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển 4 khiếu nại đến và cơ quan Thanh tra Nhà nước cùng cấp về việc thụ lý giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại. 
     + Giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính khi người khiếu nại yêu cầu. 
     + Tổ chức đối thọai với người khiếu nại, người bị khiếu nại và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. 
     + Gửi quyết định giải quyết khiếu nại cho người khiếu nại và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc giải quyết khiếu nại của mình; trường hợp khiếu nại do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển đến thì phải thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đó biết. 
     + Cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ liên quan đến nội dung khiếu nại khi người khiếu nại yêu cầu, cung cấp hồ sơ giải quyết khiếu nại khi người giải quyết khiếu nại lần hai hoặc tòa án yêu cầu…
     b/ Quyền và nghĩa vụ của người giải quyết khiếu nại lần hai
     - Người giải quyết khiếu nại lần hai có các quyền sau: 
      + Yêu cầu người khiếu nại, người bị khiếu nại, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu chứng cứ trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để làm cơ sở giải quyết khiếu nại;
      + Quyết định áp dụng, hủy bỏ biện pháp khẩn cấp;
      + Triệu tập cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan tham gia đối thọai;
      + Trưng cầu giám định; 
      + Tham khảo ý kiến của Hội đồng tư vấn khi xét thấy cần thiết
      - Người giải quyết khiếu nại lần hai có các nghĩa vụ sau đây:
      + Tiếp nhận, thụ lý, lập hồ sơ vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết;
      + Kiểm tra, xác minh nội dung khiếu nại; 
      + Tổ chức đối thọai với người khiếu nại, người bị khiếu nại và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan;
      + Ra quyết định giải quyết khiếu nại và công bố quyết định giải quyết khiếu nại;
      + Cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại khi người khiếu nại, người bị khiếu nại hoặc tòa án yêu cầu. 
       III. NHỮNG VẤN ĐỀ KHÁC 
       1/ Quyền và nghĩa vụ của luật sư, trợ giúp viên pháp lý 
       a) Luật sư, trợ giúp viên pháp lý có các quyền sau: 
      - Tham gia vào quá trình giải quyết khiếu nại theo đề nghị của người khiếu nại;
      - Thực hiện quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại khi được ủy quyền; 
      - Xác minh, thu thập chứng cứ có liên quan đến nội dung khiếu nại theo yêu cầu của người khiếu nại và cung cấp chứng cứ cho người giải quyết khiếu nại; 
      - Nghiên cứu hồ sơ vụ việc, sao chụp, sao chép các tài liệu, chứng cứ có liên quan đến nội dung khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước.
       b)Luật sư, trợ giúp viên pháp lý tham gia giải quyết khiếu nại có nghĩa vụ sau đây:
      - Xuất trình thẻ luật sư, thẻ trợ giúp viên pháp lý và quyết định phân công trợ giúp pháp lý, giấy yêu cầu giúp đỡ về pháp luật hoặc giấy ủy quyền của người khiếu nại;
      - Thực hiện đúng nội dung, phạm vi mà người khiếu nại đã ủy quyền.
      2/ Khởi kiện vụ án hành chính tại toà án Người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ án hành chính trong những trường hợp sau: 
      - Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết lần đầu mà khiếu nại không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền hoặc khiếu nại đến người có thẩm 5 quyền giải quyết khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn nói trên có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày.
       - Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai mà khiếu nại không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn nói trên có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 45 ngày.